براساس دستگاه CNC ممکن است ابزار , قطعه کار و یا هر دوی آن ها در یک یا چند محور می چرخند و جابه جا می شوند که مجموع آن ها درجات آزادی را مشخص می کند. این دستگاه ها براساس درجات آزادی به انواع زیر تقسیم می شوند:
دستگاه CNC دو محوره
در دو حالت دستگاه های CNC را دو محوره می نامند.
حالت اول : اگر این دستگاه ها مانند سایر دستگاه های برش کاری لیزر یا واترجت قطعه کار ثابت باشد و ابزار در دو راستای X و Yجابه جایی خطی داشته باشد.
حالت دوم : اگر این دستگاه ها مانند ماشین برش کاری فوم با سیم داغ ثابت بمانند و قطعه کار در راستای دو محور جابه جایی خطی داشته باشند.
دستگاه CNC دو و نیم محوره
در حالت های زیر دستگاه های CNC را دو و نیم محوره می نامند.
زمانی که قطعه کار ثابت باشد و ابزار بتواند در دو راستا به صورت هم زمان جا به جا شود و حول یک راستا به صورت غیرهم زمان دوران کند.
اگر قطعه کار ثابت باشد و ابزار بتواند در دو راستا به صورت هم زمان و در یک راستا به صورت غیر هم زمان جا به جا می شود.
زمانی که قطعه کار در دوراستا حرکت خطی هم زمان داشته باشد و ابزار بتواند به صورت غیرهم زمان دور یک محور بچرخد.
زمانی که قطعه کار در دو راستا حرکت خطی هم زمان داشته باشد و ابزار بتواند به صورت غیرهم زمان دور یک محمور جابه جا شود.
حالت های زیر مانند حالت های بالا است :
ابزار کار ثابت و قطعه در دوراستا به صورت همزمان جابه جا شود و دور یک راستا به صورت غیر هم زمان بچرخد.
ابزار ثابت و قطعه در دوراستا به طور همزمان و در یک راستا به طور غیرهم زمان جابه جا شود.
ابزار کار در دو راستا حرکت خطی داشته باشد و قطعه به طور غیرهم زمان دور یک محور بچرخد.
ابزار کار در دو راستا حرکت خطی به طور هم زمان داشته باشد و قطعه به طور غیر هم زمان دور یک محور جابه جا شود.
دستگاه CNC سه محوره
در حالت های زیر دستگاه CNC از نوع سه محوره هستند.
قطعه کار ثابت باشد و ابزار در سه راستا حرکت خطی به طور هم زمان داشته باشد و یا در دو راستا حرکت خطی و در یک راستا حرکت دورانی به طور هم زمان داشته باشد.
قطعه در یک راستا حرکت دورانی به طور هم زمان و ابزار در دو راستا حرکت خطی داشته باشد.
قطعه در دو راستا حرکت خطی به طور هم زمان و ابزار در یک راستا حرکت خطی داشته باشد.
قطعه در دو راستا حرکت خطی هم زمان و ابزار دور یک راستا حرکت دورانی داشته باشد.
ابزار ثابت باشد و قطعه در سه راستا حرکت خطی هم زمان داشته باشد و یا قطعه در دو راستا حرکت خطی و یک راستا حرکت دورانی داشته باشد.
دستگاه CNC چهار محوره
همان فرآیندهای به کار رفته در حالت های بالا در این بخش هم وجود دارد اما به دلیل طولانی بودن آن ها از ذکر آن ها اجتناب می کنیم. به طور کلی در این نوع دستگاه ها درجات آزادی قطعه و ابزار چهار است که اگر امکان حرکت هم زمان آن ها وجود داشته باشد چهار محور واقعی نامیده می شود. برای دستگاه های چهار محوره ترکیب های مختلفی استفاده می شوند که شامل سه راستای حرکت خطی و محور دورانی برای قطعه کار و یا ابزار , یک محور دورانی برای قطعه کار و سه حرکت خطی برای ابزار و غیره می باشند.
دستگاه CNC پنج محوره
زمانی که دستگاه ثابت باشد سه درجه آزادی برای جرکت خطی و دو محور دورانی دارد که به طور کلی پنج درجه آزادی را ایجاد می کند. زمانی که تمام محورها بتوانند به صورت هم زمان حرکت کنند به آن دستگاه پنج محوره واقعی یا True 5 Axis می گویند. در این نوع دستگاه سه محور اصلی و دو محور دورانی وجود دارد. احتمال دارد که یک یا دو محور فقط برای موقعیت دهی استفاده شوند و امکان جابه جایی هم زمان همه ی محورها نباشد و یا همه ی پنج محور بتوانند جابه جا و یا دوران کنند که به آن پنج محوره واقعی می گویند.
دستگاه CNC شش محوره و بیش تر
در این دستگاه ها اگر قطعه کار ثابت باشد دستگاه می تواند در راستای تمامی جهات اصلی حرکت خطی داشته باشند و دورآن ها دوران کنند. حالت های بسیار زیادی از درجات آزادی قطعه و دستگاه وجود دارد که به طور کلی شش محور حرکتی و یا دورانی شامل می شوند. زمانی درجات آزادی در قطعه کار و دستگاه در تمامی جهات آزاد باشد به آن دستگاه و یا ماشین 12 محوره می گویند که حالت های بسیار زیادی را شامل می شوند.